F&B là gì? A – Z thông tin quan trọng cần nắm về F&B

I. Giới thiệu về F&B

1. Khái niệm F&B là gì

F&B là viết tắt của từ “Food and Beverage”, là thuật ngữ  trong ngành dịch vụ, dùng để chỉ loại hình dịch vụ ẩm thực. Bao gồm đồ ăn và thức uống, được cung cấp tại nhà hàng, khách sạn, khu du lịch nghỉ dưỡng hoặc các quầy ăn uống. Đây là một phần không thể thiếu trong lĩnh vực dịch vụ, đặc biệt là ngành nhà hàng – khách sạn.

Dịch vụ F&B có thể xuất hiện dưới hai hình thức chính: trong các khách sạn hoặc tại các đơn vị kinh doanh độc lập như nhà hàng, café, quán bar, pub,… Trong khách sạn, ngoài việc phục vụ ăn uống cho khách lưu trú, bộ phận F&B còn đảm nhận tổ chức tiệc, sự kiện, thậm chí phục vụ bữa ăn cho nhân viên nội bộ. Tùy theo quy mô, dịch vụ F&B trong mỗi khách sạn có thể khác nhau, từ quầy bar nhỏ, khu vực buffet đến nhà hàng sang trọng trong khuôn viên.

2. Vai trò của F&B

F&B không chỉ đơn thuần là ngành cung cấp dịch vụ ăn uống, mà còn giữ vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, văn hóa và kinh tế. Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch, nhà hàng – khách sạn, vai trò của F&B ngày càng mở rộng và đa dạng hơn. Cụ thể:

• Phục vụ nhu cầu ăn uống: Ăn uống là nhu cầu thiết yếu nhất trong tháp nhu cầu Maslow. F&B đáp ứng nguồn năng lượng hàng ngày cho con người, giúp duy trì sức khỏe, hiệu suất làm việc và chất lượng sống.
• Tạo ra trải nghiệm ẩm thực: Thông qua F&B, người tiêu dùng được khám phá và trải nghiệm nhiều nền ẩm thực khác nhau. Đây cũng là cách giúp quảng bá văn hóa ẩm thực địa phương ra thế giới và ngược lại.
• Tạo việc làm cho người lao động: Ngành F&B bao gồm nhiều vị trí từ bếp, phục vụ, pha chế đến quản lý, đào tạo… thu hút một lượng lớn lao động đa dạng về độ tuổi và trình độ.
• Thúc đẩy phát triển kinh tế: Khi nhu cầu ăn uống và trải nghiệm tăng, các mô hình kinh doanh F&B phát triển kéo theo chuỗi cung ứng nguyên liệu, dịch vụ logistics, marketing, góp phần vào tăng trưởng kinh tế cả trong nước lẫn quốc tế.
• Giúp doanh nghiệp phát triển thương hiệu: Trải nghiệm thực tế từ khách hàng là một kênh quảng bá tự nhiên nhưng hiệu quả. Những đánh giá, chia sẻ trên mạng xã hội giúp các thương hiệu F&B lan tỏa mạnh mẽ mà không cần đầu tư quá nhiều vào chi phí truyền thông.
• Thúc đẩy sự đa dạng trong ẩm thực: Cạnh tranh trong ngành F&B buộc các đơn vị phải sáng tạo không ngừng để đáp ứng khẩu vị ngày càng cao của khách hàng. Từ đó, thị trường ẩm thực ngày càng phong phú, vừa giữ được bản sắc, vừa hội nhập xu hướng toàn cầu.

Xem thêm: Tổ chức sự kiện là gì? Các vị trí phổ biến của ngành tổ chức sự kiện

II. Đặc điểm của ngành F&B

Ngành F&B sở hữu nhiều đặc điểm riêng biệt, góp phần tạo nên sức hấp dẫn cũng như thách thức trong quá trình vận hành và phát triển. Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật nhất của ngành này:

• Thích ứng với xu hướng tiêu dùng tốt: Một trong những điểm đặc biệt của ngành F&B là khả năng thích ứng nhanh với xu hướng tiêu dùng. Ngành này thường xuyên cập nhật xu hướng ăn uống mới, từ chú trọng đến sức khỏe cho đến ẩm thực theo mùa, theo trend, …
• Sản phẩm mang dấu ấn ẩm thực địa phương: Ngành F&B có đặc điểm nổi bật là dễ dàng khai thác văn hóa bản địa và làm nổi bật ẩm thực địa phương. Từ đó mang văn hóa ẩm thực địa phương đến cho các du khách.
• Tác động trực tiếp đến sức khỏe con người: Đồ ăn và thức uống là sản phẩm tiêu dùng trực tiếp, tác động đến cơ thể con người. Vì vậy, F&B luôn đòi hỏi tiêu chuẩn cao về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và nguồn gốc nguyên liệu.
• Đa dạng sản phẩm, tệp khách hàng rộng: Ngành F&B nổi bật với sự đa dạng sản phẩm và tệp khách hàng rộng. Ngành này không chỉ cung cấp món ăn truyền thống mà còn phát triển thêm các món ăn sáng tạo đáp ứng nhu cầu cho đa dạng khách hàng.
• Luôn sáng tạo và không ngừng đổi mới: F&B là ngành không thể đứng yên. Việc thường xuyên đổi mới món ăn, hình thức phục vụ, không gian trải nghiệm hay cách tiếp cận khách hàng là cách để duy trì sức hút và tạo lợi thế cạnh tranh.
• Có đa dạng các mô hình kinh doanh: Ngành F&B cho phép nhiều quy mô kinh doanh linh hoạt tùy theo nguồn lực và tầm nhìn của chủ đầu tư. Từ quán ăn nhỏ, xe đẩy lưu động đến chuỗi nhà hàng, quán café nhượng quyền. Các mô hình như ghost kitchen, café kết hợp co-working space cũng đang được ưa chuộng.
• Thu hút khách hàng nhờ dịch vụ đi kèm: Không chỉ là đồ ăn ngon, ngành F&B còn thu hút khách hàng bằng dịch vụ trải nghiệm như: không gian đẹp, phục vụ chuyên nghiệp, Wi-Fi miễn phí, chương trình khuyến mãi hay âm nhạc trực tiếp. Trải nghiệm khách hàng ngày càng được chú trọng để tạo sự khác biệt.

III. Mô hình kinh doanh F&B phổ biến

Sự phát triển nhanh chóng của ngành F&B kéo theo nhiều mô hình kinh doanh đa dạng, linh hoạt để đáp ứng nhu cầu và thói quen tiêu dùng thay đổi từng ngày. Dưới đây là một số mô hình kinh doanh F&B phổ biến hiện nay:

1. Tự phục vụ

Đây là mô hình mà khách hàng tự chọn món và phục vụ chính mình, không cần sự hỗ trợ trực tiếp từ nhân viên bàn. Mô hình này giúp tiết kiệm chi phí nhân sự, đồng thời mang đến trải nghiệm linh hoạt cho thực khách, khi họ có thể tự điều chỉnh nguyên liệu, khẩu vị theo sở thích cá nhân. Với cách vận hành đơn giản, Self-service phù hợp với những không gian đông khách hoặc hướng đến sự nhanh gọn.

Ví dụ: các nhà hàng buffet, các quầy salad bar, quán trái cây tô tự chọn.

2. Nhượng quyền

Nhượng quyền F&B là hình thức hợp tác kinh doanh trong đó người nhận quyền sử dụng thương hiệu, quy trình và sản phẩm của một chuỗi F&B đã có tên tuổi để vận hành cửa hàng riêng. Đây là lựa chọn phổ biến cho những người mới bước chân vào ngành nhưng muốn tận dụng sức mạnh thương hiệu, công nghệ và hệ thống quản lý sẵn có. Mô hình này mang lại khả năng sinh lời tốt nếu chọn đúng thương hiệu và vị trí.

Ví dụ: Highlands Coffee, The Coffee House, Lotteria, KFC.

Xem thêm: Chef là gì? Khám phá công việc của Chef trong kinh doanh F&B

3. Take Away

Mô hình này phục vụ nhóm khách hàng có nhu cầu mua nhanh – ăn nhanh, không lưu lại quán lâu. Nhờ sự phát triển của các ứng dụng giao đồ ăn trực tuyến, Take-away ngày càng phổ biến, giúp tiết kiệm chi phí thuê mặt bằng và nhân sự phục vụ tại chỗ. Doanh nghiệp có thể đầu tư nhiều hơn vào chất lượng sản phẩm và bao bì để tăng trải nghiệm người dùng, đặc biệt là nhóm dân văn phòng, học sinh, sinh viên.

Ví dụ: các quán trà sữa TocoToco, xe bánh mì, tiệm cafe nhỏ kết hợp giao hàng qua GrabFood, ShopeeFood.

4. All in shop

All-in-shop là mô hình tích hợp nhiều loại hình phục vụ trong cùng một không gian, từ ăn sáng, uống cafe đến ăn trưa, ăn nhẹ hoặc gặp gỡ bạn bè. Cửa hàng sẽ phục vụ nhiều lựa chọn hơn cho khách, từ đồ ăn đến đồ uống, và thường hoạt động cả ngày để tối đa hóa doanh thu. Hình thức này phù hợp với khách hàng có thói quen ghé một chỗ cho nhiều nhu cầu, đồng thời giúp tăng giá trị trung bình mỗi đơn hàng.

Ví dụ: The Coffee House, Highlands Coffee với thực đơn đa dạng cả thức uống, bánh ngọt và các món ăn nhanh như bánh mì.

5. One stop Dining

Đây là một hình thức kinh doanh kết hợp giữa nhà hàng và quán cafe, nơi khách hàng có thể thưởng thức đa dạng các loại món ăn, đồ uống và bánh ngọt tại cùng một không gian thoải mái. Mô hình này hướng tới việc đáp ứng mọi nhu cầu ẩm thực của khách hàng trong 1 điểm đến duy nhất, giúp họ tiết kiệm thời gian di chuyển và có những trải nghiệm trọn vẹn hơn.

Ví dụ: Các điểm dừng chân của xe khách, đặc biệt như bến xe hoặc trạm trung chuyển của Phương Trang. Hay các sảnh chờ máy bay ở các sân bay như Tân Sơn Nhất, Nội Bài…

IV. Top các công ty F&B lớn hiện nay

Ngành F&B không chỉ thu hút các cá nhân, startup nhỏ lẻ mà còn là sân chơi của những “ông lớn” sở hữu chuỗi sản phẩm và hệ thống vận hành khổng lồ. Dưới đây là những doanh nghiệp F&B hàng đầu, đang dẫn dắt thị trường trong nước và quốc tế.

1. Tại Việt Nam

Thị trường F&B Việt Nam đang phát triển nhanh chóng với sự góp mặt của nhiều thương hiệu lớn, có khả năng chi phối thị phần và xây dựng hệ sinh thái tiêu dùng rộng khắp cả nước. Một số công ty nổi bật như:

• Vinamilk: Thương hiệu sữa quốc dân với hơn 40 năm phát triển. Sản phẩm đa dạng từ sữa tươi, sữa bột đến sữa chua, váng sữa,… Vinamilk nằm trong top 10 thương hiệu sữa giá trị nhất toàn cầu và top 36 công ty sữa lớn nhất thế giới.
• Masan Consumer Holdings: Thuộc tập đoàn Masan, sở hữu loạt thương hiệu nổi bật như nước mắm Nam Ngư, nước tương Chinsu, mì Omachi, Vinacafe, nước khoáng Vĩnh Hảo… Giá trị thương hiệu ước tính gần 500 triệu USD.
• Trung Nguyên Legend: Thương hiệu cà phê Việt nổi tiếng toàn cầu, nổi bật với dòng cà phê rang xay và hòa tan đậm chất Tây Nguyên. Không chỉ bán lẻ, Trung Nguyên còn phát triển chuỗi cửa hàng café kết hợp ẩm thực và không gian trải nghiệm văn hóa.

Xem thêm: Bếp trưởng là gì? Mô tả công việc và mức lương của bếp trưởng

2. Trên thế giới

Các “gã khổng lồ” F&B toàn cầu không chỉ nổi tiếng về quy mô, mà còn là những biểu tượng định hình thói quen tiêu dùng hiện đại trên nhiều châu lục. 

• Starbucks: Thương hiệu café lớn nhất thế giới với hơn 39 tỷ USD giá trị thương hiệu. Có mặt ở hơn 80 quốc gia, nổi bật với hệ sinh thái đồ uống pha chế, không gian “café thứ ba” và các sản phẩm đóng gói bán lẻ toàn cầu.
• McDonald’s: Chuỗi thức ăn nhanh lớn nhất thế giới, hiện diện tại hơn 100 quốc gia. Với doanh thu nhượng quyền hơn 30 tỷ USD, McDonald’s nổi tiếng với burger, gà rán, khoai tây chiên và menu bản địa hóa theo từng thị trường.
• KFC: “Ông trùm” gà rán Kentucky với hơn 25.000 cửa hàng trên toàn cầu. KFC đứng thứ ba về giá trị thương hiệu F&B, thành công nhờ hương vị đặc trưng, thực đơn đa dạng từ gà tẩm bột đến cơm, salad, burger…
• Subway: Chuyên về sandwich tươi theo yêu cầu, Subway sở hữu hơn 43.000 cửa hàng tại 110 quốc gia. Là một trong những thương hiệu F&B phát triển nhanh nhất theo mô hình nhượng quyền toàn cầu.

V. Các câu hỏi thường gặp về ngành F&B

1. Học ngành F&B ở đâu?

Bạn có thể học ngành F&B tại các trường đại học, cao đẳng chuyên về du lịch, nhà hàng – khách sạn hoặc các trung tâm đào tạo nghề uy tín. Một số nơi đào tạo nổi bật:

• Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH)
• Đại học Công nghiệp TP.HCM
• Đại học Hoa Sen
• Cao đẳng nghề Du lịch Sài Gòn
• Học viện Quản lý Nhà hàng – Khách sạn Hoa Kỳ (AHA), CitySmart, Netspace, Hướng Nghiệp Á Âu…

2. Học ngành F&B ra trường làm gì?

Sinh viên ngành F&B sau khi tốt nghiệp có thể đảm nhiệm nhiều vị trí khác nhau trong lĩnh vực ẩm thực – dịch vụ ăn uống, từ vận hành đến quản lý. Các vị trí phổ biến:

• Nhân viên phục vụ, pha chế (barista, bartender)
• Đầu bếp, phụ bếp
• Quản lý nhà hàng/quán café
• Giám sát vận hành (F&B Supervisor)
• Chuyên viên phát triển thực đơn, quản lý chất lượng
• Nhân sự, marketing, đào tạo cho chuỗi F&B.

3. Mức lương ngành F&B là bao nhiêu?

Mức lương ngành F&B tùy thuộc vào vị trí, kinh nghiệm và môi trường làm việc. Mức tham khảo:

• Nhân viên phục vụ: 5–9 triệu đồng/tháng
• Pha chế/bếp: 6–12 triệu đồng/tháng
• Quản lý cửa hàng: 12–25 triệu đồng/tháng
• Trưởng bộ phận hoặc điều hành chuỗi: 20 – 30 triệu đồng trở lên/tháng

4. Tìm việc ngành F&B uy tín ở đâu?

Bạn có thể tìm việc ngành F&B thông qua nhiều kênh. Phổ biến nhất là truy cập trực tiếp vào website tuyển dụng của các thương hiệu lớn như Highlands Coffee, Phúc Long, Starbucks, Golden Gate… để theo dõi thông tin tuyển dụng chính thức và cập nhật nhất. Ngoài ra, các nền tảng việc làm như Vieclam.net hay Muaban.net cũng thường xuyên đăng tải tin tuyển dụng từ nhiều doanh nghiệp F&B khác nhau trên toàn quốc.

Lời kết